Ülkemizde Kısa Mesaj Servisleri Nasıl Sağlanıyor?

Kısa mesaj hizmetleri (SMS), bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişimine koşut olarak, hem dünyada hem de Türkiye’de büyük gelişme kaydetmiştir. Ülkemizde telekomünikasyon ve dolayısıyla SMS hizmetleri, Elektronik Haberleşme Kanunu ile düzenlenmekte ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu eliyle Avrupa normlarının yakalanması hedeflenerek yürütülmektedir.

Mobil iletişim ve sabit telefon hizmeti sunan şirketler bu düzenleme kategorisinde yer almaktadır. Geçtiğimiz günlerde, SMS hizmeti sunan birtakım İnternet sitelerinin kapatılması konusunda basında yer alan çok sayıda haberden hareketle[1] kaleme alınan bu yazıda, olması gereken "Başlıklı SMS" ile olmaması gereken "Başlıksız SMS" hizmet türleri karşılaştırılarak incelenmiş ve bazı öneriler sunulmuştur.

Ülkemizde telekomünikasyon sektörü, en temelde Elektronik Haberleşme Kanunu ile bu Kanunun Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na (“BTK” veya “Kurum” olarak da anılır) vermiş olduğu yetki altında Avrupa normlarının yakalanması hedeflenerek düzenlenmektedir. Düzenlemeler altında yetkilendirilen (lisans alan) şirketler “İşletmeci” (operatör) adını alırken, sunmakta oldukları telekomünikasyon hizmetleri kapsamında Kurum, yasalar, tüketici hakları ve benzeri makam ve unsurlar karşısında tanımı kesin bazı yükümlülüklerin altına da girmektedirler. Mobil iletişim ve sabit telefon hizmeti sunan şirketler bu kategoride yer almaktadır.

Yazının ana konusu olan SMS hizmeti de hiç şüphesiz ki Kanun kapsamına giren bir Elektronik Haberleşme Hizmeti olup, Kurum’un kuralları dahilinde sunulabilmektedir. Dolayısıyla, bu hizmeti resmi olarak satışını yapabilen şirketlerin, ya İmtiyaz sahibi, ya Sabit Telefon Hizmetleri ya da Sanal Mobil Şebeke Hizmeti İşletmecisi olması gerekmektedir.

Bununla birlikte, bu yetkilendirmeye (lisansa) sahip olmayan şirketler de, yetkilendirilmiş İşletmecilerle ticari bayilik sözleşmesi imza ederek iş veya satış ortağı olabilir ve bu hizmetin pazarlamasını (satışını değil) gerçekleştirebilirler; bu durumda hizmeti satın alan kişi veya kuruma faturasını yetkilendirilmiş İşletmeci keser ve gönderir (bayi, iş veya satış ortağı değil).

Bununla birlikte, SMS hizmetinin Kurum’un yetkilendirme ve kurallarına tabi olan bir elektronik haberleşme hizmeti olduğunu bilerek veya bilmeyerek, yasa dışı olarak bu hizmeti sunan kişi veya şirketler de bulunmaktadır. Bu durumun tipik olarak iki alt kırılımı mevcuttur.

Birincisinde (Başlıksız SMS), SMS satışını yapan kişi veya şirket, SMS gönderimini çeşitli yollardan temin etmiş olduğu SIM kartları üzerinden üçüncü şahıslar adına gerçekleştirmektedir ki bu faaliyeti yetkilendirme olsun veya olmasın yapmak yasal değildir.

İkinci (Başlıklı) durumda ise, yetkilendirme sahibi olmayan bir şirket olarak yetkilendirilmiş bir İşletmeciden abonelik yöntemi ile satın alınmış (dolayısıyla şirketin kendisine fatura ettirilmiş) olan SMS’ler, sözleşme ve mevzuat bu kurguda yeniden satışa (devir’e) izin vermediği halde, üzerine kar ve KDV eklenerek üçüncü şahıslara fatura edilebilmektedir; halbuki bu tür durumlarda üçüncü şahısa fatura etme yetkisi, sadece hizmeti resmi yetkilendirme altında satışını yapabilen şirkete (İşletmeciye) aittir.

Kurum, ara ara bu tarz yasa dışı faaliyetler içinde olan kişi ve şirketlerin Web sitelerine erişimi engellemekte ve bu durum kimi zaman kamuoyuna “bazı Web sitelerinin haksız yere kapatılması” olarak da yansıyabilmektedir. Geçtiğimiz günlerde de tekrar eden benzeri bir durum, basında yine site kapatma olarak gündeme gelmiş olup, bu konunun tam anlaşılmamış olmasından hareketle, yasal olan ve olmayan mesajlaşma şekilleri ile hizmet türleri arasındaki fark, bu yazıda anlatılmaya çalışılmıştır.