Kimya bölümlerine girerek kimyager olmak isteyen arkadaşların önünde, mezun olduktan sonra birkaç seçenek var. Bunları kısaca inceleyelim:
- Tekstil sektörü: Türkiye bir tekstil cenneti sayılabilir. Buradaki çalışma olanaklarını tekstil boyar maddeleri formüle edip satışını yapmak, tekstil boyama, iplik boyama, boyahanelerde sorumlu müdürlük şeklinde kısaltmak mümkün.
- İlaç sektörü: Türkiye'de ilaç üretimi yapan pek çok firma vardır. Bunların içinde kalite kontrolden üretime, mikrobiyolojiden ve ar-ge'den ruhsatlandırmaya, laboratuar içi ve masa başı olarak tabir edilebilecek pek çok konum mevcuttur.
- Gıda sektörü: Gıda fabrikalarının kalite kontrol birimlerinde ve üretimde gıda mühendisleri ile birlikte çalışma fırsatı bulunabilir.
- Akademik kariyer: Lisans mezunu olduktan sonra yüksek lisans ve doktora eğitimi alırken araştırma görevlisi, öğretim görevlisi, okutmak veya uzman kadrolarında istihdam edilebilirsiniz.
- Kâğıt sektörü: Kâğıdın belli aşamaları alması sırasında analiz işlemlerini üstlenecek kimya mezunlarına ihtiyaç duyulmaktadır.
- Tıp merkezlerinin tahlil laboratuarları: Biyokimya alanında uzmanlaşanlar, biyokimya alanında girdikleri Tıpta Uzmanlık Sınavı'ndan sonra bir laboratuarda istihdam edilebilir.
- Öğretmenlik: Pedagojik formasyon ile ilgili son zamanlarda bazı haberler gelmişti, son durumu bilmiyorum ama eskiden pedagojik formasyon almak üzere tezsiz yüksek lisans eğitimi alan öğrenciler önce sözleşmeli, zamanla ve şansları varsa kadrolu lise öğretmeni olarak istihdam edilebildi. Özel okullar ve dershaneler de alternatif eğitim kurumları olarak öne çıkmaktadır. Bunlardaki özlük hakları ve çalışma şartları bir devlet lisesine göre oldukça ağırdır.
- Satış "mühendisliği": Kimyada en kolay bulunabilecek iş ortamı satışta uzmanlaşmaktır. Kimyasal maddeler, cihazlar ve cam malzemeleri ithal edip satmaktan ibaret bir meslek, en yaygın ve getirisi en az olan iş kolu gibidir.
- Servis "mühendisliği": Servis mühendisi olmak için bir veya birkaç cihaz hakkında derinlemesine bilgiye sahip olmak, yeri geldiğinde müşterinin iş yerine giderek tamirat ve bakım işlemleri yürütebilmek gereklidir. Satış “mühendisi” olarak başlayıp servis “mühendisi” olmak mümkün olabiliyor.
Şimdi gelelim, bir kimyager olarak iş bulma olanakları hakkında bilgi verdikten sonra, bazı gerçeklere. Kişisel kanaatime göre kimyagerlerin iş bulmasını zorlaştıran en büyük etken, bir kimya bölümü için her yıl 100 civarında öğrencinin alınması. Herkesin üniversite okumasına bir itirazımız yok ancak, mezuniyetten sonra iş bulma sürecinde karşılaşılan durumda insanların “adam gibi” bir iş bulması pek mümkün olmuyor artık. Burada kimyagerlik eğitimi alırken alınacak ilave kurslar şansı artıran bir faktör olarak öne çıkıyor. Günümüzde aletli analiz çok öne çıkmıştır, bu sebeple en az bir aleti çok iyi kullanabiliyor olmak, iş bulmada çok yardımcı olacak bir unsur. Bizim yeni mezunlara tavsiyemiz, bir sektörü kendine hedef seçip o alanda uzmanlaşmak; çünkü, örneğin tekstilde bir iş bulup bu işe başlayan insan artık tekstil sektöründe “uzman” kabul ediliyor ve bu kişinin ilaç sektöründe yeni bir işe başlaması pek mümkün olmuyor. Bu alanda kendine en yakın gelen meslek sektörüne giriş yapıp orada uzmanlaşmak en kârlı çözüm gibi gözüküyor. Peki, bir iş sektörünü nasıl tanıyabilirim? Diye sorarsanız, size tavsiyem ücretsiz stajlar yardımı ile mümkün olduğu kadar çok sektörü tanıdıktan sonra kararı vermek ve o sektörde uzmanlaşmaya çalışmaktır.
Son olarak söylemek istediğimiz husus, her büyük firmanın en az 5 yıllık tecrübeye sahip olan elemanları işe alması olduğundan ilk beş yılı “pişme” dönemi olarak kabul edip iş kalitesi pek iyi olmayabilecek firmalarda çalışarak tecrübe kazanmanızdır. Bu arada erkek öğrenciler için askerlik görevinin yerine getirilmiş olması da çok büyük avantaj kazandıracaktır.
Kimyagerlik eğitimini bitirdiğinizde size yardımcı olacak iki kurum var. Bu iki kurumdan birincisi Türkiye Kimya Derneği (Merkez: İstanbul, şube: Ankara) ve ikincisi de Kimyagerler Derneği'dir (Merkez: İzmir, şube: İstanbul). Bu iki kuruma da üye olmanızı ve iş ilanlarını buradan takip etmenizi öneririm. Özellikle Kimyagerler Derneği kimya mezunlarının yaşadığı sorunlar üzerine uzmanlaşmış bir kurumdur ve hangi sertifikaları almanız gerektiğini ve karşılaştığınız bir sorunda ne yapmanız gerektiğini söyleyeceklerdir. Türkiye Kimya Derneği, akademisyen oranı yüksek bir kurumdur ve yurt içi ve dışı kongre organizasyonları, kitaplar, dergiler ve yasadaki bir maddeden hareketle mesul müdürlük belgesini Kimyagerler Derneği ile birlikte takdim eden bir kurumdur. Kimyagerler, henüz “oda” sahibi olmadığı için haklarını yeterince savunamamaktadır ve mezunlarının iş bulma olanakları düşmüştür. Kimyagerler odası kurulması kararı bir gün gerçekleşir ise kimya mühendislerinin seviyesine ulaşılabilecektir.
Son söz: Ülkemizde artık belli yerlerde kurulmuş kimya bölümleri kapatılırken, her yıl bütün üniversitelerden binlerce mezun verilirken, iş imkânları konusunda büyük sıkıntılar yaşanırken, akademik kariyer yapma yolları tıkanmışken, kimyagerlik mesleğinin şu anki durumu iç açıcı dgörünmemektedir. Türkiye'de temel bilimlere bakış mesafeli ve “ne iş yaptığı belli olmayan adamlar” çerçevesinde olduğu için kimya bilimini çok seviyorsanız ve her şeye rağmen bu işe devam etmeye kararlı iseniz kimya bölümünü okumanızı, öğrenirken kendinizi geliştirmenizi, devir enstrümental analiz devri olduğu için mümkün olduğu kadar çok cihazı kullanmayı bilmenizi öneririm. En iyi olmaya çalışın. Aksi takdirde kimya bölümünden mezun olan sıradan bir insan gibi bir türlü istediğiniz işe giremeyecek, kendinizi geliştirecek imkânlardan habersiz, günü dolduran bir kişi olacaksınız.
Mutlu olduğunuz işi yapmanız dileğiyle…
