Dodurga boyu

Türkiye'de ismi değiştirilenler de dahil olmak üzere 17 ayrı yerleşim yeri, Dodurga ismini taşımaktadır (Dağdaş ve ark, 2001). Bunlardan bazıları aşağıda belirtilmiştir. Bilecik ilinde Dodurga kasabası, Ankara'da son dönemde mahalleye dönüştürülen Dodurga köyü, Çorum ilinde Dodurga ilçesi, Çankırı ili Orta ilçesinde Dodurga beldesi ve Denizli ilinde Acıpayam ilçesine bağlı Dodurgalar kasabaları bazılarıdır. SİVAS'ın Zara ilçesinde, Kızılırmak'ın her iki yakasında yerleşik olan, aynı zamanda ana yol kenarındaki Tödürge Gölüne de adını veren Tödürge Köyü, Dodurga boyunun Anadolu coğrafyasındaki en doğuda yer alan Dodurga adlı yerleşim birimidir. Köyün ismi Dodurgadan zamanla değişerek Tödürge olmuştur. Not: ÇORUM ilinin Sungurluya bağlı olan dıdırı köyü şimdiki adı ile kuzucak köyü'de ilk adı dıdırı dodurgadan türemiştir (Bu bilgi yenidir. Kaynak verilmemiş. Kaynak verilmelidir. ???).

Tödürge köyünün ortasından Kızılırmak nehri geçmektedir. Sivas’a ortalama 60 km uzaklıkta olup, Sivas-Erzincan karayolundan sağa dönülerek ulaşılmaktadır. Ana yola 400-500 metre mesafededir. Köye ayrılan yola varmadan önce, hemen yolun solunda Tödürge Gölü yer almaktadır. Tödürge köyü, eskiden küp imalatı ile meşgul olur ve bilinirken, bugün artık uğraşan kalmamıştır. Ancak halen, çevre köylerde Tödürge köyü Küpçü Köyü olarak bilinmektedir (Muhtar Abdülaziz ÖZSERÇE’den naklen 28 Ekim 2008). Tötürge Testisi, Tödürge Küpü, çevre köylerde ve Sivas ile Suşehri arasındaki yerlerde çok iyi bilinir ve tanınır.

Tödürge Köyü halkı, Anadolu'ya yerleşik olarak gelen ilk Dodurga boyu mensuplarıdır.) (Yandaki bilgi iddialı bir ifadedir. Bu yargıyı teyid eden varsa kaynak verilmelidir.)

Adana yöresine dair eski kayıt defterlerinde Tarsus ve civarındaki Türkmen boyları içinde 34 oba ve 2 koldan oluşan bir Dodurga oymağının daha olduğu bilgisi vardır. Bu oymak Esenlü adı ile de anılmaktadır.

Cevdet Türkay'ın Osmanlı İmparatorluğunda Oymak, Aşiret ve Cemaatler adlı eserinde Dodurga(Todurga) aşiretinin dağılmış olduğu iller arasında Adana, Tarsus, Kırşehir, Yozgat, Kahramanmaraş, Kocaeli, Bolu, Osmancık(Çorum) ve Ankara'nın bazı bölgeleri sayılmaktadır.

- Dodurga adlı yerleşim birimlerini ayrıntılı biçimde inceleyen ilk makale “Tarih’te Dodurga” adı ile Acıpayam-Dodurgalı Milli Kütüphane uzmanı olarak görev yaptığı dönemde Fikret Sönmez tarafından hazırlanmış ve Türk Kültürü dergisinin 274. sayısında (s. 93-105) yayımlanmıştır. Bu yayında "... Anadolu'da halen Dodurga adını taşıyan ... toplam 12 ayrı yerleşim merkezi mevcuttur. Görüldüğü gibi XVI. y. yılda 24 olan dodurgalar 1985 yılında 12'ye inmiştir." ifadesine yer verilmiştir.

- Dağdaş ve ark. tarafından hazırlanan, "DENİZLİ - ACIPAYAM DODURGALAR KASABASININ TARİHÇESİ VE BUGÜNKÜ DURUMU (Dodurga Tarihine Kısa Bir Bakış İlavesi İle)" adlı bir makale ise; - "Osmanlı Cihan Devleti’nin 700. kuruluş yıldönümü hatırasına ithaf olunur (26 Ağustos 1999)" şeklinde ele alınan bir vesileyle ve - hem de Dodurga boyu yerleşim birimlerinin güncel durumunu daha ayrıntılı bir biçimde ortaya koymak üzere kaleme alınmış olup 2001 yılında Türk Yurdu Dergisinde yayımlanmıştır. Bu makalede ise sözgelimi ; - "Anadolu’da Osmanlı Devleti döneminde Dodurga ismiyle anılan yerleşim merkezleri 16. yüzyılda hazırlanan tahrir defterlerinde 24 olarak verilmiş iken, bu sayı Cumhuriyet döneminde ülke genelinde 16’ya inmiştir. Bunlardan hemen hatırımıza gelenlerden birisi Çorum’un Dodurga adındaki ilçesi, bir diğeri Osmanlı Cihan Devleti’ni Kayı boyuyla birlikte kuran Bilecik-Bozüyük’ün Dodurga nahiyesidir (beldesidir). 600 yıllık Osmanlı Cihan Devleti’nin mayasında boyumuz Dodurga’nın da katkısı vardır..." cümlelerine yer verilmiştir.