Avrupa Birliği Anayasası

Avrupa Birliği Anayasası, Avrupa Birliği üyesi ülkelerin hükûmetlerince, 2004 yılında İtalya'nın başkenti Roma'da imzalanan uluslararası bir antlaşma sonucu, Avrupa Birliği için oluşturulması öngörülen anayasadır. Kimi Avrupa Birliği üyesi ülkelerde halkoylamasına sunulan anayasa taslağı ilk birkaç ülkede reddedilince yürülüğe sokulamadı. Anayasa eğer yürürlüğe girmiş olsaydı Avrupa Birliği'nin bugüne dek yapmış olduğu tüm antlaşmaları tek bir metin içinde birleştirecek ve anayasa taslağına sokulmuş olan Avrupa Birliği Temel Haklar Bildirgesi'ni uygulamaya koymuş olacaktı.

Anayasa taslağının kabul edilerek yürürlüğe girmesi için tüm üye ülkelerin onayından geçmesi gerekiyordu ve bu bağlamda on üç üye ülke halkoylaması sürecini tamamladı. Bunlar içinde Mayıs ve Haziran 2005'de Hollanda ile Fransa'nın halkoylamasında olumsuz görüş ağır basınca sürecin geleceği belirsizleşti. Bu gelişmeler ışığında üç üye ülke; Finlandiya, Slovakya ve Almanya kısmen tamamlanmış olan halkoylaması sürecini iptal etme kararı aldı. Yedi üye ülke de oylama sürecini daha sonra herhangi bir tarihte yapılmak üzere erteledi.

Anayasa taslağının halk görüşüne sunulması başarısızlığa uğrayınca, Haziran 2007 Avrupa Zirvesi'nde bu anayasanın yerini alması amacıyla bir anlaşma oluşturmak amacıyla görüşmelere başlanması kararı alındı. Süreç sonunda Lizbon Antlaşması imzalandı ve o da anayasa taslağında olduğu gibi halkoylamasına sunuldu. Pek çok ülkede oylanmasının ardından bu kez İrlanda'da reddedilince o da yürürlüğe giremedi ve üzerinde düzenlemeler yapıldıktan sonra yeniden oylanana dek uzun bir bekleme sürecine girdi.